Tupac Amaru Shakur (ur. 16 czerwca 1971 w Nowym Jorku[1] - zm. 13 września 1996 w Las Vegas[2]), znany również jako 2Pac i Makaveli – amerykański raper, poeta, aktor i aktywista społeczny. W oficjalnych dokumentach został zapisany jako Lesane Parish Crooks. Dopiero, gdy jego matka Alice Faye Williams (po ślubie Afeni Shakur) poślubiła Lumumba Abdul Shakura, otrzymał nowe imię Tupac Amaru (zob. Tupac Amaru II). Dzieciństwo[edytuj]

Tupac Shakur już jako dziecko przejawiał talent artystyczny. Matka zapisała go do The 127th Street Ensemble, grupy teatralnej, gdzie jako 12-latek zadebiutował na scenie jako Travis z "Raising in the Sun" (1983). Trzy lata później, w czerwcu 1986 roku, Shakurowie przenieśli się do Baltimore, gdzie Tupac zapisał się do Baltimorskiej Wyższej Szkoły Artystycznej (Baltimore School for the Performing Arts), rozpoczynając naukę baletu, aktorstwa i poezji. Właśnie w Baltimore Tupac napisał swój pierwszy rapowy tekst i występował pod pseudonimem MC New York.

Nie udało mu się ukończyć tej szkoły. Wraz z resztą rodziny przeprowadził się po raz kolejny (1988), tym razem do Marin City w Kalifornii. W sierpniu 1988 roku jego ojczym Mutulu Shakur został skazany na 60 lat więzienia za udział w napadzie. Rząd Stanów Zjednoczonych utrzymuje, że towarzysze Mutulu ze świata politycznego tworzyli organizację przestępczą. Po skazaniu ojca Tupaca, jego matka wpadła w uzależnienie narkotykowe. Miała również wiele kryminalnych zatargów. Tupac nie mogąc znieść widoku staczającej się na dno matki, wyprowadził się do opuszczonego domu, gdzie mieszkał wraz z przyjaciółmi.
Kariera[edytuj]

Rok 1990 okazał się przełomowy. Bliska przyjaciółka Tupaca Leila Steinberg poznała go z zespołem Digital Underground. Wkrótce Tupac dołączył do tej grupy i przybrał tam przydomek Rebel of the Underground.

Po roku postanowił rozpocząć karierę solową. Pod koniec roku 1991 wydał debiutancki album 2Pacalypse Now. Wystąpił również w pierwszym filmie pt. Juice, gdzie zagrał rolę mordercy z getta. W grudniu Tupac złożył pozew w sądzie przeciwko miastu Oakland, za pobicie go przez policjantów, po zatrzymaniu za "nieostrożne przechodzenie przez jezdnię". Domagał się od miasta kwoty dziesięciu milionów dolarów, jednak ostatecznie otrzymał 42 tysiące dolarów odszkodowania.

Na początku roku 1993 ukazał się drugi album Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z. Płyta otrzymała status platynowej, a Tupac otrzymał nominację do nagrody Grammy w kategorii Najlepszy Debiut. Zagrał również w filmie Poetic Justice – film o miłości u boku Janet Jackson. Pod koniec roku do sądu trafił pozew pewnej 19-letniej kobiety, która oskarżyła 2Paca i dwie osoby, które przebywały z nim w hotelu o molestowanie seksualne i gwałt.

W 1994 roku na ekrany wszedł kolejny film z jego udziałem – Above The Rim. W listopadzie miała finał sprawa o gwałt. Tupac został skazany za jeden z trzech postawionych mu zarzutów – nadużycie seksualne (dotykanie pośladków). Dzień przed rozprawą miało miejsce zajście, które odbiło się na jego karierze i życiu. 30 listopada 1994 roku o godzinie 0:20 w studiu nagraniowym Quad Records w Nowym Jorku został pięciokrotnie postrzelony, a następnie obrabowany z biżuterii i pieniędzy o łącznej wartości 40 tys. dolarów. W kilkanaście godzin po operacji wypisał się ze szpitala w obawie o swoje życie. O zlecenie tego zamachu obwiniał swoich rywali ze wschodniego wybrzeża P. Diddy'ego i Notoriousa B.I.G. (co podkreślił w utworze "Hit 'Em Up"). To wydarzenie było początkiem muzycznej wojny pomiędzy wschodnim a zachodnim wybrzeżem USA.
Dalsze życie[edytuj]

Dnia 15 lutego artysta zaczął odsiadywać wyrok w więzieniu Clinton Correctional Facility w stanie Nowy Jork. W tym czasie miała miejsce premiera kolejnego albumu Me Against the World, który okazał się jeszcze większym sukcesem niż poprzedni. Po siedmiu miesiącach otrzymała status podwójnej platyny. W maju ożenił się z Keishą Morris, lecz zaraz po opuszczeniu więzienia rozstał się z nią. Po 11 miesiącach spędzonych za kratkami, wyszedł na wolność. Przyczynił się do tego Marion "Suge" Knight, który wpłacił kaucję w wysokości 1,4 mln dolarów. W zamian za to 2Pac podpisał kontrakt, w którym zobowiązał się do nagrania trzech płyt dla wytwórni Knighta Death Row Records.

13 lutego (dokładnie 7 miesięcy przed śmiercią) 1996 r. ukazała się płyta All Eyez on Me, która otrzymała status platynowej płyty w 4 godziny od czasu premiery. Jest to pierwszy dwupłytowy album w historii rapu. 27 utworów z płyty zostało nagrane w około dwa tygodnie. Tymczasem Tupac zaręczył się z Kidadą Jones (córką Quincy Jonesa). Wystąpił także w dwóch nowych filmach – Klincz i Gang related. W maju 1996 ukazał się singel 2 of Amerikaz Most Wanted ze Snoop Doggiem, a w czerwcu Hit 'Em Up – singel, w którym atakuje raperów ze Wschodniego Wybrzeża (Notorious B.I.G., Junior Mafia, P.Diddy, Mobb Deep, Nas, Chino XL, The Fugees). W międzyczasie ukończył materiał na kolejną płytę, której premiera była przewidziana na październik.
Śmierć[edytuj]

7 września przybył do hotelu MGM Grand w Las Vegas, aby zobaczyć walkę bokserską między swoim przyjacielem Mikiem Tysonem a Bruce'em Seldonem. Kiedy wraz ze swoją ekipą opuszczał hotel, doszło do pozornie niegroźnego incydentu, w którym główną rolę odegrał członek wrogiego gangu Southside Crips, Orlando "Baby Lane" Anderson. Został on pobity przez świtę Tupaca, ponieważ kilka tygodni wcześniej ukradł jednemu z pracowników Death Row Records złoty łańcuch z logo wytwórni.

Kilka godzin później kawalkada luksusowych samochodów, w których znajdowali się członkowie Mob Piru Bloods i pracownicy Death Row Records, zatrzymała się naprzeciwko hotelu Maxim z powodu czerwonego światła. Prowadził ją, za kierownicą czarnego BMW 750, Marion "Suge" Knight, obok niego siedział Tupac. Przez przejście dla pieszych z obydwu stron ulicy przechodzili turyści, co nie pozwalało samochodom szybko ruszyć z miejsca. Z prawej strony BMW pojawił się biały Cadillac, z samochodu oddano 12 strzałów. Pięć z nich raniło 2Pac'a. Dwa z pocisków godziły go w klatkę piersiową, jeden w miednicę, jeden odstrzelił mu część palca wskazującego u prawej ręki, a ostatni ugodził go w ramię.

Zmarł w wieku 25 lat w University Medical Center 13 września, około 9 rano polskiego czasu, co zostało ogłoszone o godzinie 16:03, na skutek odniesionych ran, sześć dni po strzelaninie. Sprawa morderstwa Tupaca wciąż zostaje nierozwiązana i brak jest jakiegokolwiek znacznego postępu w niej. Istnieją spekulacje, iż zabójstwo artysty zlecił Notorious B.I.G., raper ze wschodniego wybrzeża, z którym Pac był w konflikcie. Podejrzeń i spekulacji było coraz więcej, aż do momentu śmierci Notoriusa w zamachu pół roku później. Wkrótce światło dzienne ujrzały nowe fakty dotyczące śmierci Shakura. Kolejnym podejrzanym jest Marion "Suge" Knight, z którym to raper poróżnił się w trakcie nagrywania "All Eyez On Me", chcąc odejść z Death Row Records i założyć własną wytwórnię płytową. "Już w momencie podpisania przez 2Pac'a umowy z Sugem wiedziałem, że będzie to błąd". – twierdził później przyrodni brat Tupaca, Mopreme. Inną osobą podejrzewaną o zorganizowanie zamachu na życie Shakur'a jest Orlando Anderson, wspomniany już członek gangu Southside Crips. Tego samego wieczoru doszło do walki pomiędzy nim a 2Pac'em. Sprawa wciąż pozostaje niewyjaśniona.

Dyskografia

2PACALYPSE NOW (12 Listopad 1991)

Utwory:
01. Young Black Male
02. Trapped
03. Soulja's Story
04. I Don't Give A Fuck
05. Violent
06. Words Of Wisdom
07. Something Wicked
08. Crooked Ass Nigga
09. If My Homie Calls
10. Brenda's Got A Baby
11. Tha' Lunatic
12. Rebel Of The Underground
13. Part Time Mutha
STRICTLY 4 MY N.I.G.G.A.Z. (1 Styczeń 1993)

Utwory:
01. Holler If Ya Hear Me
02. PAC's Theme
03. Point The Finga
04. Something 2 Die 4
05. Last Words
06. Souljah's Revenge
07. Peep Game
08. Strugglin'
09. Guess Who's Back
10. Representin'93
11. Keep Ya Head Up
12. Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z
13. The Streetz R Deathrow
14. I Get Around
15. Papa'z Song
16. 5 Deadly Venomz
THUG LIFE (26 Wrzesień 1994)

Utwory:
01. Bury me a G
02. Don't get it Twisted
03. Shit don't Stop
04. Pour out a little liquor
05. Stay True
06. How long will They Mourn Me
07. Under Pressure
08. Street Fame
09. Cradle to the Grave
10. Str8 Ballin'
ALL EYEZ ON ME (13 Luty 1996)

Utwory
CD1

01. Ambitionz Az a Ridah
02. All Bout U
03. Skandalouz
04. Got My Mind Made Up
05. How Do U Want It
06. 2 of Amerikaz Most Wanted
07. No More Pain
08. Heartz of Men
09. Life Goes On
10. Only God Can Judge Me
11. Tradin War Stories
12. California Love (Remix)
13. I Ain't Mad at Cha
14. What'z Ya Phone

CD2

01. Can't C Me
02. Shorty Wanna Be a Thug
03. Holla At Me
04. Wonda Why They Call U Bitch
05. When We Ride
06. Thug Passion
07. Picture Me Rollin'
08. Check Out Time
09. Ratha Be Ya Nigga
10. All Eyez on Me
11. Run Tha Streetz
12. Ain't Hard 2 Find
13. Heaven Ain't Hard 2 Find
ME AGAINST THE WORLD (27 Luty 1995)

Utwory
01. Intro
02. If I Die 2nite
03. Me Against the World
04. So Many Tears
05. Temptations
06. Young Niggaz
07. Heavy in the Game
08. Lord Knowz
09. Dear Mama
10. It ain't Easy
11. Can U get Away
12. Old School
13. Fuck the World
14. Death Around the Corner
15. Outlaw
THE DON KILLUMINATI: THE 7 DAY THEORY (5 Listopada 1996)

Utwory
01. Intro
02. Bomb First (My Second Reply)
03. Hail Mary
04. Toss It Up
05. To Live And Die In L.A.
06. Blasphemy
07. Life Of An Outlaw
08. Just Like Daddy
09. Krazy
10. White Man'z World
11. Me And My Girlfriend
12. Hold Ya Head
13. Against All Odds
R U STILL DOWN (REMEMBER ME) (25 Listopada 1997)

Utwory
CD1

01. Redemption
02. Open Fire
03. R U Still Down? (Remember Me)
04. Hellrazor
05. Thug Style
06. Where Do We Go From Here (skit)
07. I Wonder if Heaven's Got a Ghetto
08. Nothing To Lose
09. I'm Gettin' Money
10. Lie To Kick It
11. Fuck All Y'all
12. Let Them Thangs Go
13. Definition Of A Thug Nigga

CD2

01. Ready 4 Whatever
02. When I Get Free
03. Hold On Be Strong
04. I'm Losin' It
05. Fake Ass Bitches
06. Do For Love
07. Enemies With Me
08. Nothin' But Love
09. 16 On Death Row
10. I Wonder if Heaven's Got a Ghetto
11. When I Get Free II
12. Black Starry Night (skit)
13. Only Fear Of Death
GREATEST HITS (24 Listopada 1998)

Utwory
CD1

01. Keep Ya Head Up
02. 2 Of Amerikaz Most Wanted
03. Temptations
04. God Bless The Dead
05. Hail Mary
06. Me Against The World
07. How Do U Want It
08. So Many Tears
09. Unconditional Love
10. Trapped
11. Life Goes On
12. Hit 'em Up

CD2

01. Troublesome 96'
02. Brenda's Got A Baby
03. I Ain't Mad At Cha
04. I Get Around
05. Changes
06. California Love (original version)
07. Picture Me Rollin'
08. How Long Will They Mourn Me?
09. Toss It Up
10. Dear Mama
11. All About U
12. To Live & Die In L.A
STILL I RISE (14 Październik 1999)

Utwory
01. Letter to the President
02. Still I Rise
03. Secretz of War
04. Baby Don't Cry (Keep Ya Head Up II)
05. As the World Turns
06. Black Jesuz
07. Homeboyz
08. Hell 4 a Hustler
09. High Speed
10. The Good Die Young
11. Killuminati
12. Teardrops and Closed Caskets
13. Tattoo Tears
14. U Can Be Touched
15. Y'All Don't Know Us
UNTIL THE END OF TIME (27 Marzec 2001)

Utwory
CD1

01. Ballad of a Dead Soulja
02. Fuck Friendz
03. Lil' Homies
04. Let Em Have It
05. Good Life
06. Letter 2 My Unborn
07. Breathin
08. Happy Home
09. All Out
10. Fuckin Wit the Wrong Nigga
11. Thug N U Thug N Me Remix
12. Everything They Owe
13. Until the End of Time
14. M.O.B.
15. World Wide Mob Figgaz

CD2

01. Big Syke Interlude
02. My Closest Roaddogz
03. Niggaz Nature Remix
04. When Thugz Cry
05. U Don't Have 2 Worry
06. This Ain't Livin
07. Why U Turn On Me
08. Lastonesleft
09. Thug N U Thug N Me
10. Words 2 My First Born
11. Let Em Have It Remix
12. Runnin On E
13. When I Get Free
14. Until the End of Time RP Remix
BETTER DAYZ (26 Listopada 2002)[/color

Utwory
CD1

01. Intro
02. Still Ballin
03. When We Ride On Our Enemies
04. Changed Man
05. Fuck Them All
06. Never B Peace
07. Mama'a Just A Little Girl
08. Street Fame
09. Whatcha Gonna Do
10. Fair Xchange
11. Late Night
12. Ghetto Star
13. Thugz Mansion f. Nas

CD2

01. My Block (remix)
02. Thugz Mansion
03. Never Call U Bitch Again
04. Better Dayz
05. U Can Call
06. Military Minds
07. Fame
08. Fair Xchange (remix)
09. Catchin Feeling
10. There U Go
11. This Life I Lead
12. Who Do You Believe In
13. They Don't Give A Fuck About Us
[color=red]Resurrection OST (10 Pażdziernik 2003)[/color

Utwory
1.Intro
2.Ghost
3.One Day At A Time (Em's Version) feat. Eminem And The Outlawz
4.Death Around The Corner
5.Secretz Of War
6.Runnin' (Dying To Live) feat. The Notorious B.I.G.
7.Holler If Ya' Hear Me
8.Starin' Through My Rear View
9.Bury Me A G
10.Same Song
11.Panther Power
12.Str8 Ballin'
13.Rebel Of The Underground
14.The Realest Killaz feat. 50 Cent
[color=red]LOYAL TO THE GAME (14 Grudzień 2004)

Utwory
01. Soldier Like Me
02. The Uppercut
03. Out on Bail
04. Ghetto Gospel
05. Black Cotton
06. Loyal To the Game
07. Thugs Get Lonely Too
08. N.I.G.G.A.
09. Who do You Love?
10. Crooked Nigga Too
11. Don't You Trust Me?
12. Hennessy
13. Thug 4 Life
14. Po Nigga Blues [Scott Storch Remix]
15. Hennessey [Red Spyda Remix]
16. Crooked Nigga Too [Raphael Saadiq Remix]
17. Loyal to the Game [DJ Quik Remix]
PAC'S LIFE (21 Listopada 2006)

Utwory
01. Untouchable (Swizz Remix)
02. Pac's Life [featuring T.I., Ashanti]
03. Dumpin' [featuring Hussein Fatal, Papoose, Carl Thomas]
04. Playa Cardz Right (Female) [featuring Keyshia Cole]
05. Whatz Next [Featuring A3, Jay Rock]
06. Sleep [featuring Young, Chamillionaire]
07. Pac's Life Remix [featuring Snoop]
08. Playa Cardz Right (Male) [featuring Ludacris, Keon Bryce]
09. Don't Sleep [featuring Lil Scrappy, Nutso, Kadafi]
10. Soon As I GetHome [featuring Yaki Kadafi]
11. Don't Stop [featuring Big Syke, Yaki Kadafi, Fatal Hussain, E.D.I., Young Noble, Stormy]
12. Untouchable [featuring Yaki Kadafi, Fatal Hussain, Kadafi